OSMANLI DÖNEMİNDE NEVŞEHİRLİ BİR TİCARET VE ZİRAAT BAKANI;
Prof. Dr. KOSTAKİ VAYANİS EFENDİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Merhum Yeoryios oğlu, Kostaki Vayanis Efendi, 1846 yılında Nevşehir’de dünyaya gelmiştir. İlk, Ortaokul ve Liseyi Nevşehir ve İstanbul’da tamamlamıştır. İstanbul ve Atina Hukuk Fakültelerinde okumuş daha sonra Osmanlı Devleti’nin değişik kademelerinde görev almıştır. Yunan İsyanından ve Yunanistan'ın bağımsızlık kazanmasından sonra Sisam Adası 10 Aralık 1832'de Sisam Beyliği adıyla özerklik kazanmıştır. Kostaki Vayanis Efendi 7 Mart 1899 ve 1900 arasında Sisam beyi olarak görev yapmıştır.
Osmanlı son döneminde yüksek hukuk eğitimi için İstanbul'da 1853 yılında açılan modern anlamda hakim -savcı yetiştirmek amacıyla hukuk eğitimi veren ilk kurum olan Mekteb-i Hukuk-i Sultani’de ticaret hukuku alanında profesör olarak görev yapmıştır. Vayanis Efendi üniversite öğretim üyeliği yanı sıra İstanbul Ekümenlik Patrikhanesi Danışmanı olarak da görev yapmıştır.
Kostaki Vayanis Efendi Sadrazam Damat İbrahim Paşa ve Arapsunlu Karavezir Paşa’dan sonra Osmanlı Devlet üst düzey kademesinde görev yapan Nevşehirliler arasındadır.
Osmanlı Devleti'nde günümüzdeki anlamda bakanlıkların (nazırlık) kurulmasından önce tarım ve ticaret işlerinden sorumlu ilk görevliye Arpa Emini adı verilmekteydi. Osmanlı kayıtlarında 1484 yılında Arpa Emini Hayreddin Çelebi'nin adına rastlamaktayız. 1839 yılında ilk defa olarak Ticaret ve Ziraat Nazırlığı kurulmuş ve başına Halil Rıfat Paşa getirilmiştir.
Nevşehirli Kostaki Vayanis Efendi ise 11 Kasım 1918 ile Şubat 1919 arasında Osmanlı Devleti’nde Ticaret ve Ziraat Nazırlığı(Bakanlığı) yapmıştır.
Vayanis Efendi II.Meşrutiyet döneminde Mart 1919'da Meclis-i Ayan üyeliğine atanmıştır.
Yine Kostaki Vayanis Efendi gibi Nevşehir’in ünlülerinden olan Dr. Arhangelos Gavril ,1886 yılında Kostaki Vayanis’in kız kardeşi Evgenia ile evlenmiştir. Vayanis Efendi ve ailesinin bazı bireyleri Osmanlı Devletinde önemli görevlerde bulunmuşlardır.
Vayanis Efendi 1919 yılında vefat etmiştir.
Yararlanılan Kaynaklar
Sinan Kuneralp, Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839-1922), Prosopoprafik Rehber, İstanbul 1999,
Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No : 15 Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet II. Cilt Ayan Ve Mebusan Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri Prof. Dr. İhsan Güneş Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu
Wikipedia
