GÜLŞEHİRLİ ŞAİR MEHMET TANER
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Şair. 4 Aralık 1946, Gülşehir (Arapsun) doğumludur. Bakırköy Lisesi (1966), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Sosyoloji Bölümü mezunu. 1968-74 yılları arasında TRT’nin Erzurum, Van ve Hakkari radyolarında prodüktör ve spiker olarak görev yaptı. Daha sonra Halk Sigortanın satış bölümünde (1975-80) çalıştı ve Sigorta Acenteliği yaptı. 1980 yılında Tan Yayınlarını kurdu ve aylık Tan şiir dergisini çıkardı.
“Rüzgârlı” adlı ilk şiiri 1966 yılında Soyut dergisinde; diğer şiirleri Soyut (1966-74), Türk Dili (1967-90), Sanat Dergisi (1975-76), Oluşum (1976), Türkiye Yazıları, Yusufcuk, Tan (1981-82), Sombahar (1993), Edebiyat ve Eleştiri (1995-), Sonsuzluk ve Bir Gün (2005) dergilerinde yayımlandı. 1971 yılında tek şiir dalında TRT Başarı Ödülünü, 1975 yılında üç şair ile birlikte Milliyet Sanat dergisinin Yılın Başarılı Şairi Ödülünü, Bir Denizin Çekildiği Bütün Kıyılar adlı eseriyle 1981 yılı Türk Dil Kurumu Şiir Ödülünü, toplu şiirleri Küflü Şimşek ile 2000 Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülünü, Çevre Çitin Üzerinde Yağmur ile 2006 Behçet Necetigil Şiir Ödülünü aldı. Dil Derneği üyesidir.
1960’lar şiirinin etkisiyle başlangıçta İkinci Yeniyle gelen imgecilik ve siyasî tanıklıkların bileşimi bir şiir yazdı. Bu çizgiyi sonraki yıllarda, şiirde metafizik bir arayış olarak nitelenebilecek bir yere taşıdı. Bu özelliğini, Veda Vezinleri’nde iyice belirginleştirdi. Eski tarz şiirle ilgilendiği, bu nedenle 1960 Kuşağı içinde düşünülmesinin güçleştiği ileri sürüldü. Orhan Koçak, bazı negatif teolojileri anımsatsa da Taner’in şiirinin asıl ilkesinin ne mutlak olumlama ne de mutlak inkâr olduğunu ileri sürdü.
Eleştirmen Orhan Koçak da, Taner’in şiirindeki bu imge tarzını, anlayışını “imgenin özerkleşmesi” olarak adlandırır.
Yazar Enis Batur ise Taner’i, “Divan edebiyatının son şairi” olarak adlandırır.
Taner’in Sunak’ı, Türk şiiri içinde ayrıksı kılan, bireyin tam da bu tinsel yıkım anında kaybolmuşken kendi doğasından gelen bir arzu ve bu arzunun oluşturduğu şekilde başkaldırıyor oluşudur.
Sunak’tan bir parça: “Başkaldırıyorum yalnızlığa/ Başkaldırıyorum acıya/ Başkaldırıyorum umutsuzluğa// Başkaldırıyorum yoksul düşmüş ruhuma/ İçkiye, ağıya ve melale/ Çamurun tadına”
ESERLERİ (Şiir):
Sunak (1978), Bir Denizin Çekildiği Bütün Kıyılar (1981), Arka Oda (1981), Dip (1995), Siperler (1997), Küflü Şimşek / Toplu Şiirler 1966-1996 (1999), Veda Vezinleri (2002), Çevre Çitin Üzerinde Yağmur (2006).
CEMAL SÜREYA'YI ÖZLEMEK
Ölüm kısa Cemal'im, bir de dirim dertli
Gel bir gazel diyelim, yâd edelim seni
Gözünün bebeğinde erimiş naz oturur,
Bir yan Ece, bir yan bir çift vadi hüseyini
Bedesten'de Nilgün'ü bul, canı gökyakut
Kara nişanlın Tanrı'yı çağır içeri
Nalburlar bile duyar şimdi ince duvarlardan
Senin, derbentler aşıp gelen hisli sesini
Deftersiz midir diyordun kırda dirim!
İşliyor mu kalelerde ölüm peki?
(Çevre Çitin Üzerinde Yağmur adlı kitabından)
Yararlanılan Kaynaklar
Mustafa Şerif Onaran / Mehmet Taner’le (Türk Dili, Mart 1982)
Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999)
Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999)
