NEVŞEHİR ÇARDAK KÖYÜ HOŞGÖRÜ CAMİİ
Çardak Köyü, Bugün Nevşehir Merkez köyüdür. 16.YY Başlarında ise Uçhisar Nahiyesine bağlıdır. “Uçhisar nahiyesi dahilinde 16 köy mevcut olup, daha sonra bugünkü Nevşehir’e dönüşecek olan Muşkara, Göre ve Nar gayrimüslim köyleridir. Ağırlıklı olarak Müslümanların bulunduğu Narnek ve Çardak köylerinde ise Müslümanlarla gayrimüslimler birlikte yaşamaktadır. Diğer 11 köyde Müslümanlar yaşar,91 hane nüfusa sahip Ortahisar nahiyenin en kalabalık köyü olarak dikkat çekmektedir”(Mustafa Oflaz).
- Köyünde bulunan bir tarafı cami bir tarafı kilise olan ve günümüze kadar korunarak gelen bu hoşgörü abidesindeki kilisenin milattan sonra 5.Yüzyıl'da bölgede bulunan Bizanslılar tarafından yapıldığı düşünülmektedir(Nevşehir Özel İdare İnternet Sitesi) Daha sonra bölgenin Karamanoğulları Beyliği hakimiyetine girmesiyle, Ürgüp Uçbeyi tarafından camiye çevrildiği sanılmaktadır. Osmanlılar döneminde de bölgede azınlık konumuna düşen Hıristiyanların, maddi olanaklarının son derece yetersiz olması nedeniyle, Ürgüp kadısı tarafından, Çardak Köyü camisinin bir bölümünün, kilise olarak ayrılmasının kararlaştırıldığı ve 200 yıldır bu şekilde cami-kilise olarak tarihi yapının kullanıldığı biliniyor.
Çardak Muhtarı Avşar Özer’in açıklamasına göre;“Dedeleri tarafından Cumhuriyet dönemine kadar bu birimin cami-kilise olarak kullanıldığının kendisine de söylendiğini kaydeden Çardak köyü Muhtarı Avşar Özer, cami ile kiliseyi birbirinden ayıran duvarın daha sonra yapılan tadilatta yıkıldığını belirtti. Zaman zaman Yunanistan'dan da bu cami - kiliseyi görmeye din adamlarının da geldiğini söyleyen Özer, caminin kilise bölümünde taştan oyma işlemeli olarak yılan, kuş, üzüm salkımı kabartmalarının da bulunduğunu, bu arada kime ait olduklarını bilemedikleri iki azize frekslerinin, kilisenin tavan bölümünün 1950 li yıllarda çökmesi ile birlikte tahrip olduğunu ifade etti” (Fibhaber 04 Mart 2013).
Nevşehir Çardak Köyü Camii, Strzygowski, Rott ve Restle gibi araştırmacılar tarafından farklı zamanlarda incelenmekle birlikte adı geçen araştırmacılar, büyük bölümü harap olmuş bazilikadan ayrıntılı olarak bahsetmektedirler. Hâlihazırda ayakta olan eser bazilikanın harabesinden elde edilen devşirme taşlarla, eski yapının apsisini de kullanarak inşa edilen camidir. Selçuklu Mahallesi, Akkaya mevkiinde kısmen düzeltilen bir arazi üzerine inşa edilen caminin kitabesi yoktur. Binanın içinde bulunan bir kitabede H.1080/M. 1669/1670 tarihi verilmektedir. Kitabenin nerden getirildiği bilinmemekle birlikte “mescid” kelimesi okunmaktadır. Eser değişik tarihlerde onarım geçirmesine rağmen mimari ve plan özelliklerini büyük ölçüde korumaktadır ve halen ibadete açıktır.
Nevşehir İl Özel İdaresi tarafından Çardak Köyünde, Eski Cami ya da Selçuklu Camisi adıyla bilinen tarihi yapının restorasyon projesi hazırlanmıştır Şimdi ise tescilli kültür varlığı olarak değerlendirilmektedir. Bu tarihsel yapının aynen korunmasında yarar vardır.
Anadolu’yu dolaşan eski tarihçiler ve yabancı bilim adamları da bu kilise ve caminin tek bina da birleştiği yapıya kitaplarında yer vermişlerdir.
Yunus Emre’nin, Mevlana’nın, Hacı Bektaş-i Veli’nin, Hacı Bayram Veli’nin ve Ahi Evran’ın sevgi dili uzun yıllar Anadolu’da egemen olmuş, Müslüman olmayan azınlıklar ciddi bir sorun yaşamamışlardır.
On yıllardır Türkler hakkında olumsuz şeyler anlatmaya çabalayan batı dünyası aslında burada küçük bir köyde yaklaşık bin beş yüz yıldır devam eden hoşgörüyü ,saygıyı sevgiyi görmek zorundadır. Özellikle Balkanlarda yaklaşık yüz yıl önce kalan camilere ve Osmanlı eserlerine yapılan barbarca saldırılar belleklerdedir. Bu tarihsel ve çok önemli eseri günümüze kadar koruyan Çardak köylülerine ne kadar teşekkür etsek azdır.
Yararlanılan Kaynaklar;
Nevşehir İl Özel İdaresi internet Sitesi ,erişim 09.05.2020
Mehmet Ekiz, Nevşehir Çardak Köyü Camii, A.Ü.DTCF Dergisi sy,1,2007
Mustafa Oflaz, 16 YY.Başlarından Ürgüb Kazası, Yüzüncü Yıl Üniversitesi SBE Dergisi, sy,6 2004
Fibhaber 4 Mart 2013
