PROF DR BUDAG BUDAGOV

Budag Budagov 1928 yıkının Şubat ayının 23’ünde Ermenistan’ın Zengibazar Rayonunun (1) Çobankere köyünde doğdu. Orta mektebi bitirdikten sonra 1945-47 yıllarında Erivan’daki Azerbaycan Devlet Pedagoji Mektebi’nde eğitimini sürdürdü. 1947-51 yılları arasında Azerbaycan Devlet Pedagoji Enstitüsü’nün Coğrafya Fakültesinde yüksek öğrenim gördü.

1951’den başlayarak 4 yıl süreyle Moskova’da SSCB Bilimler Akademisi’nde Coğrafya Enstitüsünün aspiranturasında (2) okudu.

Çalışma yaşamına 1955 yılında başladı Budag Budagov. Azerbaycan Respublikası (3) Elmler Akademiyası’nın Coğrafiya Enstitüsü’nde ‘’Kiçik Elmi İşçi’’ olarak işe başladı.

1958-67 arasında, ‘’Böyük Elmi İşçi’’ oldu.

1967-86 arasında Şube Müdürü olarak görevlendirildi. 1974-89 arasında Enstitü’nün Elmi İşler üzre direktör muavini oldu.

1994 yılından ömrünün sonuna dek Azerbaycam Milli Elmler Akademiyası’nın Prof Dr Hasan Aliev adına Coğrafya Enstitüsü’nün Direktörü (4) olarak görev yaptı.

Budag Budagov görev yaptığı her makamda özenli, titiz, dakik eleman olarak dikkat çekmiş, başarıları takdir edilmiştir.

BB, 1955’de Cenubi Kafkas’ın Şimal Yamacının Jeomorfolojisi adlı teziyle Yüksek Lisans çalışmasını savunmuş ve başarılı bulunmuştur.

1967 yılında Azerbaycan’ın Büyük Kafkas Hissesinin Jeomorfolojisi ve Yeni Tektoniği adlı doktora tezini ( disertasyon – 5 ) savunarak Dr unvanını kazanmıştır.

1969 yılında akademik unvanların doruğu olan Profesörlük derecesini kazanmıştır.

1969’da Azerbaycan Elmler Akademisi’nin Muhbir ( 6 ) Üyesi olmuştur.

Elm ve Heyat Dergisinde verilen nekroloji (6) yazısında şu ifadeler vardır : ‘’ BB respublikamızda coğrafya elminin inkişafına kıymetli töhfeler (7) vermişdir. Onun tetkikatlarının başlıca istikametlerini şöyle sıralamak mümkündür :

• Jeomorfoloji,
• Landşaftşünaslık,(7)
• Paleocoğrafya,
• Toponimika meseleri.
• Turkic Toponyms of Eurasia.

‘’ BB’un esas elmi nailiyetleri (8) Büyük Kafkas’ın Azerbaycan hissesinin jeomorfolojisinin, yeni tektonik hareketlerin ve kadim buzullaşmaların aşkara çıkarılması ile sık bağlıdır. Bilginin rehberliği ve yakından katılımı ile Respublika’da bozkırlaşma, dazkırlaşma , çölleşme proseslerinin elmi esasları araştırılmış, landşaftın (9) geokimyasına dair büyük ölçekli landşaft haritalarının ve atlasların düzenlenmesinde onun pek önemli hizmetleri olmuştur.

BB’un araştırmalarının sonuçları Azerbaycan’da ve sınırlarının ötesinde yayınlanmış 600’e yakın bilimsel yapıtta ve o cümleden 25 monografyada öz yankısını bulmuştur.

Onun bilimsel yapıtları dünyanın hangi ülkesinde yayınlanmıştır ?

• Rusya’da,
• Hindistan’da,
• Polonya’da,
• Türkiye’de,
• İran’da.

1973’de yayınlanan Cenubi Şarki Kafkas’ın Jeomorfolojisi ve Yeni Tektonikası adlı bilimsel yapıtı SSCB Coğrafya Derneği’nin N. Prjevalsk adına altun madalyasına layık görülmüştür.

BB, kitapları dışında elmi-kütlevi, elmi-püblisistik mezmunlu (10) makaleler geniş yer tutar. Bunlar şöyle sıralamak mümkündür.

• En Yüksek Zirvelerde,
• Canlı Adalar,
• Batmış Dağlar,
• İki katlı Çay,
• Yüzen Su Anbarları,
• Coğrafi Adlar Tarihi Abidedir,
• Tokunulmaz Mukaddesler,

Makaleleri en çok hangi dergilerde yayımlanmıştır ?

• Elm ve Heyat,
• Azerbaycan Tebieti,
• Azerbaycan Mektebi,
• Ulduz,
• Sovet Ermenistanı,
• Veten Sesi,
• Edebiyyat ve İncesenet.

BB öz bilimsel yaratıcılığını pedagoji alanındaki etkinliğiyle uğurlu biçimde ilişkilendirmiştir.

O, Azerbaycan’da coğrafyaşünaslar okulunun biçim kazanması için bilik ve bacarığını esirgememiş, coğrafiya okul kitaplarının hazırlanması ve yüksek uzmanlık kadrolarının yetiştirilmesi işine büyük emek, güç vermiştir.

Uluslarası konferans ve sempozyumlardaki bildirileri ile Azerbaycan bilimlerini yüksek düzeyde temsil eden BB , her zaman özverili, yetenekli bilim örgütçüsü olarak iyi tanınırdı. Bu konuda büyük ünü vardı.

Azerbaycan Respublikası’nın bilimsel çağdaş yaşamının etkin katılımcısı olan büyük bilgin Azerbaycan Ağsakkallar (11) Şurası’nın başkanı olarak da geniş topluluk içinde yüksek etkin güce sahipti.

O, Azerbaycan biliminin gelişmesindeki hizmetlerine göre çeşitli ödüllere, o cümleden Bağımsız Azerbaycan Respublikası’nın ‘’ Şöhret Ordeni (12)’’ ne layık görülmüştür.

Prof Dr Budag Budagov 2012 yılının kasım ayının 1.günü , 85 yaşında sonsuzluğa göçtü. O, kitaplarından yararlandığımıza göre bu dünyada hala yaşıyor demektir. Bizler O’nun öğrencisi olma şansına sahip değildik. Fakat biz O’nu önder coğrafyacı sayıyoruz. Adımıza imzalayıp gönderdiği , özenle sakladığımız kitapları mücevher değerinde, evladiyelik-prestij eserlerdir. Bizi bilgilendirmeğe devam eden Öğretmenimizi saygıyla, şükranla anıyoruz.

…………………

Azerbaycan’ın Prof Dr Akademik Budag Budagov’un Türkiye’deki karşılığı kimler olabilir. 45 yıllık eğitim yaşamımda tanıdığım coğrafyacılardan kimler Azerbaycan Türklüğünün büyük bilim adamıyla , ilgi-çalışma alanları, yayınlar açısından benzerlik göstermiştir.

Bu konuda ileri süreceğim görüş belki tartışma da yaratabilir. Coğrafyanın hemen bütün dallarında çalışma yapmış bilim adamı sayısı bizde çok değildir. Bence , bu benzerlik için İstanbul Üniversitesi’nden Prof Dr Sırrı Erinç’in; Ankara Üniversitesi’nden Prof Dr Reşat İzbırak’ın adlarını verebiliriz.

…………………

1. Bölge. Bir arazinin coğrafi, ekonomik yönlerden tam bir birlik oluşturduğu parça,ünite,birim.
2. Aspirantura. Yüksek okullarda ya da bilimsel araştırma yerlerinde öğretim üyesi ya da bilimsel kadro hazırlama düzeni.
3. Respublika. Cumhuriyet.
4. Direktör. Müdür, yönetmen, şef.
5. Dissertasiya. Bilimsel bir derece, unvan almak için tezini savunma.
6. Mühbir. Gazete, dergi, radyo,tv için bilgi ve haber toplayan, derleyici eleman, muhabir.
7. Töhfe: Bağış, armağan, hediye.
8. Nailiyet : Herhangi bir alanda görülen muvaffakiyet, başarı.
9. Landşaftşünas- lıg. Herhangi bir coğrafi alanın tipik özelliklerini inceleme işi.

10. Mezmun. Bir eserde, kitapta, makalede , resimde açıklanan konu. Kitabın ve başka bir eserin içindekiler.

11. Ağsaggal. Beyazlaşmış sakalı olan yaşlı. Toplumun saygı gören , deneyimli ihtiyar adamı.

12. Orden. Askeri ya da yönetim hizmetleri için bir kimseye verilen nişan, madalya.

*****