AKSARAYLI GENÇ OSMAN
Dr. Faruk GÜÇLÜ
Nevşehir’den Aksaray istikametine giderken solda bir köy ve sağda bir tabela görürsünüz “Genç Osman bu köyde doğdu”diye. O köyün yeni adı Genç Osman eski adı Dorukini’dir.
Safevilerin Bağdat’ı işgal etmesi sebebiyle, 8 Mayıs 1638 tarihinde Üsküdar'dan yola çıkan IV. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusu Ankara-Aksaray-Konya-Adana-Halep-Urfa-Diyarbakır-Siirt-Bitlis-Hakkâri-Musul-Kerkük rotasını izleyerek 197 günde Bağdat önlerine ulaştı. 15-16 Kasım gecesi kale kuşatıldı. Kalenin alınması için yapılan çarpışmalar şiddetli oldu ve yapılan savaşta Sadrazam Tayyar Paşa hayatını kaybetti (23 Aralık 1638). Osmanlı Ordusu 25 Aralık 1638'de Bağdat'a girdi. Bu sefer 1623-1639 Osmanlı-Safevi Savaşı'nın son çatışması oldu ve 17 Mayıs 1639 tarihinde imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile savaşa son verildi.
Genç Osman 1621 yılında Aksaray'ın Dorikini Köyü'nde doğmuştur. Köyün adı daha sonra Genç Osman olarak değiştirilmiştir. Köy Aksaray –Acıgöl karayolu üzerinde Nevşehir-Aksaray il sınırına yakın bir bölgededir.
Rivayetlere göre Genç Osman Güreş, okçuluk ve kılıç kullanmada ustadır. Padişah IV. Murad'ın Bağdat Seferi sırasında Aksaray'a uğramasıyla orduya katılmak istemiş fakat yaşının küçük olması nedeniyle orduya alınmamıştır. Gizlice Osmanlı ordusuna katılan Aksaray'ın genç delikanlısı Genç Osman, Bağdat'ın fethi sırasında burçlara sancağı ilk diken kişidir. Genç Osman sancağı diktikten sonra 17 yaşında 1938 yılında şehit olmuştur.
IV. Murad Han'ın şöyle dediği rivayet edilir; ''Keşke Bağdat'ı fethetmeseydim de Genç Osman'ım ölmeseydi.”
Genç Osman’ı günümüze taşıyan ise dönemin ünlü ozanı Kayıkçı Kul Mustafa tarafından kaleme alınan Genç Osman destanıdır.
Genç Osman dediğin bir küçük uşak,
Beline bağlamış ibrişim kuşak,
Askerin içinde birinci uşak,
Allah Allah deyip geçer Genç Osman.
Genç Osman dediğin bir küçük aslan,
Bağdat’ın içine girilmez yastan,
Her ana doğurmaz böyle bir aslan,
Allah Allah deyip geçer Genç Osman...
Kayıkçı, Kul Mustafa Bektaşi geleneğinden gelmektedir. Halk Edebiyatı'nın müşterek bir özelliği olarak hece ölçüsünü kullanmıştır Hecenin 11'li vezni en çok tercih ettiği ve Genç Osman Destanı'nı yazdığı vezindir.
« Eğerleyin kır atımın ikisin
Fethedeyim düşmanların hepisin
Sabah namazında Bağdad kapısın
Allah Allah deyip, açtı Genç Osman »
Halk edebiyatında ozanlar genellikle yarım uyak kullanmıştır. Ancak Kayıkçı Kul Mustafa'nın daha gelişkin uyak türlerini de kullandığını görürüz.
Nevşehir’den Aksaray’a giderken solda yol kenarında bulunan Genç Osman köyünü bu tarihsel geçmişi ile anmak gerekir.
Yararlanılan Kaynaklar
-Aksaray İl Kültür Müdürlüğü İnternet Sitesi
-Wikipedi
Selçuk Akşin Somel (2012). Historical dictionary of the Ottoman Empire (2. bas.). Lanham, Md.: Scarecrow
