SESSİZ TİYATRO USTASI; ULVİ ARI
Doç. Dr.Faruk GÜÇLÜ
Ulvi Arı ile 1989 yılında Ankara Çankaya Halkevinde ortak dostumuz Muzaffer Şakar aracılığıyla tanıştım.
Ulvi Arı ,21 Nisan 1961, Aksaray’da dünyaya geldi. Ailesi 1969 yılında Ankara’ya taşındı. Aksaray’da başladığı ilkokula Ankara Çinçin Mahallesi’nde devam etti. Ulvi Arı’nın şansı ilkokul öğretmenin o yıllarda askerlik yapan Genco Erkal olması ve onun da yönlendirmesi idi. Çinçin Mahallesi Cumhuriyet dönemi Ankara’nın en ünlü mahallelerinden birisidir. Adeta bir tiyatro sahnesi ya da sinema platosu gibiydi. Şimdilerde aynen korumak varken kentsel yıkıma dönüşen kentsel dönüşüme kurban gitti.
Yıldırım Beyazıt Lisesi’nden mezun oldu. 1977 yılında, TİP'in sanat kurumu, İşçi Kültür Derneği'nde Yılmaz Onay'ın yürüttüğü tiyatro çalışmalarına katılarak, daha orta okul yıllarında, tiyatroya başladı. Tamer Levent, Cüneyt Çalışkur, Yeşim Dorman, Ömer Polat, Teoman Gülen ve Erkan Yücel gibi isimlerle çalıştı ve onların yanında kendisini geliştirdi. 1984 yılında, ünlü Fransız pandomim ustası Marcel Marceau'nun yanında yetişen Erdinç Dinçer'in Devlet Tiyatroları için açtığı sınavı kazandı ve mim tiyatrosuna başladı.
Dünyada ilk örneklerine Charlie Chaplin ve Laurel ile Hardy’le rastladığımız Mim sanatı ya da daha bilinir adıyla Pandomim, kökeni antik Yunan’a dayanan bir sözsüz tiyatro yani sahne sanatıdır. “Her şeyi taklit eden” anlamına gelen mim sözcüğü; daha çok aristokratları ve yöneticileri taklit eder ve eleştirisel yaklaşır.
Çocukların Ulvik Amca’sı, daha sonra Devlet Tiyatroları'nda pandomim çalışmalarına son verilince Devlet Tiyatrolarından ayrılmak zorunda kaldı. Erdinç Dinçer'e denemelerinde, asistanlık yaptı.
1986 yılında kendi sahnesi olan AGS, Ankara Gösteri Sahnesi'ni kurdu. Şimdilerde yıkılarak tarih sahnesinden silinen Kızılırmak sinemasını sahne olarak kullandı. Anadolu Sanat Merkezi'nde gösteriler sundu.
Ulvi Arı bir gösteri esnasında.
Evlenen ve bir kız çocuğu babası olan Arı, Ankara’da sanatın yok olmaya yüz tuttuğunu ve çoraklaştığını anlayınca diğer sanatçılar gibi İstanbul’a göç etmek zorunda kalmıştır. Maalesef 1990’lı yılların ilk yarısına kadar Ankara sanat, müzik ve tiyatro da oldukça gelişmiş ve verimli bir kent idi. Sonra sanat alanında inanılmaz bir kuraklık yaşadı. Bu kuraklık hala geçmiş değil.
“Ulvik amca” ülkemizin pek çok ili ve ilçesinde turneler düzenledi, pantomim gösterileri yaptı. Diğer çeşitli derneklerin yanı sıra, Çağdaş Drama Derneği'nde de yöneticilik yapan sanatçı ODTÜ, Çukurova Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Bolu İzzet Baysal Üniversitesi gibi pek çok eğitim kurumunda konferanslar verdi ve gösteriler yaptı.
Gösteri sahnesini yaşatmakla birlikte TRT'de sunuculuk, yazarlık ve program yaptı. Bazı dizilerde oynadı.
Sözsüz Tiyatro tarihi üzerine çalışmalar yapan Ulvi Arı, Pantomime Drama: Sözsüz Tiyatro isimli Türkiye'de bir ilk olan kitabın yazarıdır.
Charlie Chaplin, Laurel ve Hardy, sessiz sinema döneminde bu türün ilk temsilcilerinden olmuşlardır. Türkiye’de pandomim sanatının öncüsü olarak Erdinç Dinçer kabul edilir. Ulvi Arı günümüzde tek olarak gösterilebilecek pandomim sanatçısıdır.
Aksaray’ın kıraç topraklarında yetişip ülkenin ünlü ve tek pandomim sanatçısı olmak Cumhuriyet’in bize sağladığı olanaklarla yakınen ilgilidir.
Yararlanılan Kaynaklar
Pantomime Drama: Sözsüz Tiyatro Maya Akademi Yayın Dağıtım,
Wikipedi
Zeliha Demirel Söyleşi 01072009 Milliyet Bloğ
